Zaburzenia lękowo-depresyjne to zaburzenia nerwicowe, mające bezpośredni wpływ na funkcjonowanie człowieka. W poszczególnych sferach życia: emocjonalnej, społecznej, zawodowej, czy rodzinnej, pacjent napotyka duże trudności. Doświadczanie lęków, strachu, poczucia niższości, braku motywacji do podjęcia codziennych wyzwań determinują życie takiego pacjenta.
Szacuje się, że w Polsce co piąta osoba cierpi na ten rodzaj zaburzeń. Formy pomocy, jakie udzielane są w Polsce to farmakoterapia i psychoterapia (indywidualna lub grupowa), głownie w nurcie behawioralno-poznawczym.
Sądzę, że wprowadzenie zajęć dramowych do procesu psychoterapii w pracy z pacjentem, byłoby czynnikiem podnoszącym poziom leczenia i zdrowienia. Słowo „drama” już w samej etymologii (grec „drao” – działam, wykazuję staranie) daje obietnicę motywacji, działania, pracy wewnętrznej, dokonania wglądu psychologicznego. W psychoterapii lęku, pacjent powinien zmieniać struktury poznawcze oraz sposoby zachowania w relacji z samym sobą jak i innymi ludzmi.
Drama jako metoda rozwoju osobowości, przygotowująca do adekwatnego życia w społeczeństwie, jako technika wspomagania uczenia się nowych umiejętności, może oddziaływać leczniczo. Zaburzenia lękowo-depresyjne przejawiają się lękiem przed światem zewnętrznym. Scenki dramowe w bezpiecznej przestrzeni, w bezpiecznej grupie, oparte na wyobrażonych sytuacjach przynoszą poczucie spokoju. Odgrywanie ról i praca nad indywidualnym problemem pacjenta, przy pełnym emocjonalnym wsparciu prowadzącego i grupy, oddziałują antylękowo.
Bardzo często przyczyny zaburzeń tkwią w dzieciństwie. Relacje z dorosłymi oparte na doznawaniu psychicznej czy też fizycznej przemocy, niespójność w komunikatach rodzica czy niewłaściwy system wychowawczy generują lęk. Drama jako metoda odwołująca się do wewnętrznego dziecka, pozwala na konfrontację ze swoim prawdziwym „ja”. Ćwiczenia dramowe umożliwiają również na przepracowanie konkretnej relacji, która była obciążająca emocjonalnie (z matką, ojcem lub innymi znaczącymi osobami).
Istotną trudnością dla pacjenta, jest również nieumiejętność i niechęć do kształtowania planów, celów, myśleniu o przyszłości. W pracy dramowej wykorzystywane są gry i zabawy, odwołujące się do ekspresji, spontaniczności i kreatywności. Pozwalają one kształtować twórczą postawę dotyczącą przyszłych wydarzeń. Dzięki temu, łatwym i niejako „przy okazji” staje się wypracowanie myślenia w kategoriach marzeń i planów. Wizualizacje fikcyjne, ćwiczone podczas zajęć staną się rzeczywistością.
Pacjent z zaburzeniami nerwicowymi przyjmuje strategie albo całkowitego wycofania albo oparcia się w zupełności na kimś bliskim. Staje się często niesamodzielny emocjonalnie, ma trudności z podejmowaniem decyzji, co wtórnie prowadzi do wyuczonej bezradności. W dramie poprzez przyjmowanie różnych ról, „wcielanie” się w różne osobowości, człowiek uczy się samodzielności i emocjonalnego zaangażowania.
Dzięki oddziaływaniom metodą dramy, można podnieść poczucie bezpieczeństwa pacjenta w kontaktach interpersonalnych, poprawić jego kompetencje społeczne, umiejętności radzenia sobie z codziennymi wyzwaniami a przede wszystkim obniżając poziom niepokoju pracować nad poczuciem własnej wartości.
Autor: Agnieszka Kolek, psycholog
